Σοφά λόγια του Ιωάννου της Κλίμακος (μέρος 3ο-τελευταίο)

Είδα κάποιον που ευχαριστούσε τον Θεό με το στόμα του, ενώ υπερηφανευόταν με τη σκέψη του. Αυτό το επιβεβαιώνει καθαρά ο Φαρισαίος, που έλεγε: "Σ' ευχαριστώ, Θεέ μου"! (Λουκά 18:11). Όπου συνέβη πτώση σε κάποια αμαρτία, εκεί προηγήθηκε η υπερηφάνεια. Γιατί η υπερηφάνεια είναι το προμήνυμα κάθε πτώσεως. Όποιος αποκρούει τον έλεγχο για τα σφάλματα του, φανερώνει το πάθος της υπερηφάνειας που κρύβει μέσα του. Ενώ αυτός που τον δέχεται ευχάριστα, λύνεται από τα δεσμά της.

Κάποιος γέροντας νουθετούσε πνευματικά έναν υπερήφανο. Και αυτός, τυφλωμένος από το πάθος, του απάντησε: -Συγχώρησέ με, πάτερ, δεν είμαι υπερήφανος.
Τότε ο σοφός γέροντας του είπε: - Και ποια άλλη καλύτερη απόδειξη μας χρειάζεται ότι είσαι υπερήφανος, από το να λες πως δεν είσαι;

Όταν ο δαίμονας της υπερηφάνειας κυριαρχήσει στους δούλους του, τότε τους παρουσιάζεται είτε στον ύπνο είτε και όταν είναι ξύπνιοι ακόμα, με τη μορφή δήθεν κάποιου Αγίου ή ενός αγγέλου. Και τους απατά, με το να τους προσφέρει αποκάλυψη δήθεν μυστηρίων ή άλλα χαρίσματα. Έτσι οι δυστυχισμένοι αυτοί, αφού εξαπατηθούν από τον διάβολο, χάνουν τελείως τα λογικά τους.

Η υπερηφάνεια κάνει να ξεχνάμε τις αμαρτίες μας, γιατί η θύμησή τους δημιουργεί την ταπεινοφροσύνη. Ο υπερήφανος άνθρωπος μοιάζει με το ρόδι, που, ενώ από μέσα είναι σάπιο, εξωτερικά είναι γυαλιστερό. Στον υπερήφανο δεν χρειάζεται διάβολος, για να τον πολεμάει. Γιατί ο ίδιος έχει γίνει διάβολος και εχθρός του εαυτού του.

Όποιος ενώθηκε αδιάσπαστα με την ταπείνωση, γίνεται περισσότερο απ' όλους ήπιος, προσηνής, ευσπλαχνικός και ευκατάνυκτος. Γίνεται ειρηνικός, χαρούμενος, ευάγωγος, άγρυπνος και ακούραστος. Αλλά τι χρειάζεται ν' απαριθμώ πολλά άλλα; ο ταπεινός φτάνει στην απάθεια, γιατί, όπως λέει ο ψαλμωδός, "στην ταπείνωσή μας μάς θυμήθηκε ο Κύριος και μας λύτρωσε απ' τους εχθρούς μας" (Ψαλμός 135:23, 24), από τα πάθη και από τους μολυσμούς.

Όλα τα ορατά τα φωτίζει ο ήλιος. Και όλα όσα γίνονται με επίγνωση, τα στερεώνει η ταπείνωση. Όταν λείπει το φως, όλα είναι ζοφερά. Και όταν απουσιάζει η ταπείνωση, όλα τα έργα μας είναι μάταια και ανώφελα. Είναι αδύνατο να βγει φλόγα από το χιόνι. Πολύ πιο αδύνατο όμως είναι να υπάρξει ταπεινοφροσύνη στους ετερόδοξους και τους αιρετικούς. Γιατί μόνο οι πιστοί και ευσεβείς μπορούν να πετύχουν το κατόρθωμα αυτό, και μάλιστα αφού καθαριστούν από τα πάθη τους,

Οι πιο πολλοί από μας λέμε ότι είμαστε αμαρτωλοί. Ίσως και να το πιστεύουμε. Εκείνο όμως που δοκιμάζει την αληθινή ταπείνωση στην καρδιά, είναι η περιφρόνηση και ο εξευτελισμός απλό τους άλλους.
Ιερή συζυγία είναι η αγάπη μαζί με την ταπείνωση. Γιατί η ταπείνωση υψώνει, ενώ η αγάπη συγκρατεί αυτούς που υψώθηκαν και δεν τους αφήνει να πέσουν.

Οποίος καλλιεργεί την ταπείνωση, δεν ενδιαφέρεται για τα σχόλια και τις μομφές των ανθρώπων. Γιατί όταν ο Θεός είναι έτοιμος να μας ακούσει, τότε όλα μπορούμε να τα κατορθώσουμε.

Να προτιμάς να λυπήσεις τους ανθρώπους παρά τον Θεό. Ο Θεός χαίρεται όταν μας βλέπει να υπομένουμε και να επιδιώκουμε τον χλευασμό και την εξουθένωση των ανθρώπων, για να περιορίσουμε την κούφια υπεροψία.
Με τούτο θα μας καταλάβουν όλοι ότι είμαστε αληθινοί χριστιανοί, όχι επειδή έχουμε τη δύναμη να διώχνουμε τα δαιμόνια, αλλά επειδή τα ονόματά μας γράφτηκαν στον ουρανό της ταπεινώσεις (Λουκά 10:20).
Επειδή δεν θέλουμε εύκολα να ταπεινωθούμε, ο Κύριος οικονόμησε και τούτο: κανείς να μην μπορεί να δει ο ίδιος τα ψυχικά του τραύματα, όσο τα βλέπει ο πλησίον μας. 

Οπότε είμαστε αναγκασμένοι να χρωστάμε χάρη για την ψυχική μας διόρθωση και υγεία όχι στον εαυτό μας, αλλά στον πλησίον μας και στον Θεό. Έχω τη γνώμη ότι μόνο οι άγγελοι στον ουρανό μπορούν να μην αμαρτάνουν τελείως. Γιατί άκουσα τον επίγειο άγγελο, τον Απόστολο Παύλο, να λέει: "Είναι η αλήθεια πως η συνείδησή μου δεν με ελέγχει για τίποτε, αλλά αυτό δεν αποδεικνύει πως είμαι πραγματικά αθώος. Αυτός που μπορεί να με κρίνει είναι μόνο ο Κύριος" (Α' Κορ. 4:4). 

Άρα λοιπόν οφείλουμε να καταδικάζουμε συνεχώς τον εαυτό μας, ώστε με τον εκούσιο αυτό εξευτελισμό να σωθούμε από τις ακούσιες αμαρτίες μας. Διαφορετικά, την ώρα του θανάτου μας θα δώσουμε οπωσδήποτε φοβερό λόγο γι' αυτές,
Γνωρίζοντας ο Κύριός μας ότι η εσωτερική αρετή συνδυάζεται και με την εξωτερική εμφάνιση, φόρεσε την ποδιά του υπηρέτη και έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του, δείχνοντας σ' εμάς τη μέθοδο που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε, για να προχωρήσουμε στο δρόμο της ταπεινοφροσύνης. Γιατί η ψυχή μας επηρεάζεται από τις εξωτερικές μας ασχολίες, τυπώνει μέσα της όσα κάναμε και συμμορφώνεται μ' αυτά.

Αν η υπερηφάνεια έκανε δαίμονες κάποιους αγγέλους, οπωσδήποτε η ταπεινοφροσύνη μπορεί να κάνει αγγέλους τους δαίμονες. Γι' αυτό ας έχουν θάρρος όσοι έπεσαν. Ας αγωνιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις για να ανέβουμε στην κεφαλή της ταπεινοφροσύνης. Αν δεν το μπορούμε αυτό, ας ανέβουμε τουλάχιστον στους ώμους της. Αν κι αυτό μας είναι δύσκολο, ας μη χάσουμε τουλάχιστον την αγκαλιά της. Γιατί όποιος τη χάσει κι αυτή, φοβάμαι πως δεν θα μπορέσει να κερδίσει τίποτα στην αιωνιότητα.

(Οσίου Ιωάννη της Κλίμακος, Κενοδοξία, Υπερηφάνεια και Ταπεινοφροσύνη, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2017, έκδοση 24η)



Καλημέρα σας! Καλή και ευλογημένη εβδομάδα!